Ὁ Ὅσιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητὴς καταγόταν ἀπὸ ἐπιφανὴ οἰκογένεια καὶ γεννήθηκε στὴν Κωνσταντινούπολη τὸ ἔτος 580 μ.Χ. Ἔλαβε τὴ συνήθη ἐγκυκλοπαιδικὴ μόρφωση καὶ ἐπιδόθηκε ἰδιαίτερα στὴ σπουδὴ τῆς φιλοσοφίας. Ὑπὸ τοῦ αὐτοκράτορος Ἡρακλείου (610 – 641 μ.Χ.) προσελήφθη ὡς ἀρχιγραμματεὺς αὐτοῦ. Παρέμεινε στὴ θέση αὐτὴ γιὰ λίγα μόνο χρόνια, ἀλλὰ διατήρησε τὶς σχέσεις του καὶ ἀλληλογραφία μὲ πρόσωπα τοῦ δημόσιου βίου.
Ἀφοῦ παραιτήθηκε, τὸ 614 μ.Χ., ἀπὸ τὸ ἀξίωμα τοῦ ἀρχιγραμματέως, ἐγκατέλειψε τὸν κόσμο καὶ ἀκολούθησε τὸν μοναχικὸ βίο. Ἀσκήτεψε σὲ μονὴ τῆς Χρυσουπόλεως, ποὺ βρισκόταν ἔναντι τῆς Κωνσταντινουπόλεως καὶ διετέλεσε ἡγούμενος αὐτῆς. Ἐκεῖ ἀπέκτησε ὡς μαθητὴ τὸν Ἀναστάσιο, ὁ ὁποῖος τὸν ἀκολούθησε σὲ ὅλη του τὴ ζωή.
Σύμφωνα μὲ τὴν διδασκαλία τοῦ Ἁγίου Μαξίμου ἡ ἐργασία τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ καὶ ἡ συμμόρφωση τοῦ βίου τοῦ ἀνθρώπου πρὸς τὴν Θεία διδασκαλία ἀποτελοῦν βάση στερεά, ἐπὶ τῆς ὁποίας θὰ οἰκοδομηθεῖ ἡ πνευματικὴ ἀνύψωση τοῦ νοῦ. Πρῶτο βῆμα γιὰ τὸν σκοπὸ αὐτὸ ἀποτελεῖ ἡ ἀπόδυση ἀπὸ τὸ νοῦ ὅλων τῶν παθῶν ποὺ τὸν ἐνοχλοῦν, τὰ ὁποία ἔχουν τὴν βάση καὶ τὴν ἀφορμή τους στὸ σῶμα. Καλεῖται δηλαδὴ ὁ ἄνθρωπος νὰ μὴν ἀκολουθήσει τὴν κίνηση τῶν αἰσθητῶν, νὰ μὴν γίνει δοῦλος τῶν φυσικῶν του ὁρμῶν καὶ παθῶν, ἀλλὰ νὰ ἀκολουθήσει τὰ ὑπὲρ φύσιν. Τὰ ἀποτελέσματα παρουσιάζονται ἀνάλογα πρὸς τὴν ἐκλογή. Ἐκεῖνος ποὺ ἀκολουθεῖ τὴν κίνηση τῶν αἰσθητῶν ὑφίσταται καὶ τὴν φυσικὴ φθορὰ αὐτῶν καὶ συναλλοιώνεται μὲ αὐτά, ἐνῶ ὁ ἀναστὰς «τῆς ἐμπαθοῦς περὶ τὰ φαινόμενα διαθέσεως, τὴν τῶν φαινομένων ἔθυσε κίνησιν καὶ τὴν πρακτικὴν κατορθώσας ἔφαγεν ἀρετήν». Ἡ πράξη τῆς ἀρετῆς εἶναι ἔργο τῆς ἀνθρώπινης καὶ τῆς θείας δυνάμεως. Κανένα χάρισμα δὲν μπορεῖ νὰ ἀποκτήσει ὁ ἄνθρωπος μόνο μὲ τὴν φυσική του δύναμη. Ἡ ἐπιμονὴ τοῦ Ἁγίου Μαξίμου στὸ σημεῖο αὐτὸ εἶναι φανερὴ σὲ ὅλη του τὴ διδασκαλία, διότι φοβᾶται μήπως ὁ ἄνθρωπος περιπέσει στὸ πάθος τῆς ὑπερηφάνειας. Ὁ Θεός, παρατηρεῖ, ἔδωσε στὸν ἄνθρωπο δύναμη, γιὰ νὰ πράττει τὶς ἀρετές.
Ἔτσι, λοιπόν, ἀσκήτευε ὁ μακάριος Ὁμολογητής. Ἀλλὰ ἡ περσικὴ ἀπειλή, ποὺ εἶχε δημιουργήσει γιὰ τὴν Βυζαντινὴ Αὐτοκρατορία κρίσιμη κατάσταση, ἔσπασε τὴν ἡσυχία του καὶ τὸν ἀγώνα του γιὰ τὴν κατάκτηση τῶν ἀρετῶν ἀπὸ τὸν τόπο τῆς ἀσκήσεώς του. Γιὰ πολλὰ χρόνια οἱ Πέρσες ἐμφανίζονταν στὴν ἀκτὴ ἀπέναντι ἀπὸ τὴν Κωνσταντινούπολη. Φαίνετε δέ, ὅτι κατὰ τὴν διάρκεια μιᾶς εἰσβολῆς τους στὴ Χρυσούπολη, τὸ 624 μ.Χ., ὁ Ἅγιος Μάξιμος ἀναγκάστηκε νὰ ἀποσυρθεῖ μὲ τοὺς μαθητές του νοτιότερα, στὴν Κύζικο. Ἐκεῖ διέμεινε γιὰ δύο περίπου χρόνια στὴ μονὴ τοῦ Ἁγίου Γεωργίου καὶ συναναστρεφόταν μὲ τὸν Ἐπίσκοπο Ἰωάννη μετὰ τοῦ ὁποίου ἀντήλλαξε ἀργότερα ἐπιστολές. Ἴσως νὰ εἶχε ἀρχίσει νωρίτερα τὴν συγγραφική του δράση, ἀλλὰ ἤδη ἀπὸ τὴν ἐποχὴ αὐτὴ ἐπιδίδεται ἐντατικὰ στὸ ἔργο τῆς συγγραφῆς.
Λόγω συνεχίσεως τῶν Περσικῶν καταδρομῶν ὁ Ἅγιος ὑποχρεώνεται νὰ φύγει, τὸ 626 μ.Χ., καὶ ἀπὸ τὴν Κύζικο. Ἔρχεται γιὰ λίγο στὴν Κρήτη καὶ στὴν συνέχεια μεταβαίνει στὴν Ἀφρική. Θεωρεῖται δὲ πιθανὸ νὰ πέρασε καὶ ἀπὸ τὴν Κύπρο. Στὴν Καρχηδόνα ἐμφανίζεται τὴν Πεντηκοστὴ τοῦ ἔτους 632 μ.Χ., ἀλλὰ εἶχε φθάσει ἐκεῖ νωρίτερα. Κατὰ τὰ χρόνια αὐτὰ συγγράφει δύο ἀπὸ τὰ σπουδαιότερα ἔργα του, τὸ «Πρὸς Θαλάσσιον» καὶ «Περὶ Ἀποριῶν».
Ἐγκαταβίωσε στὴν μονὴ Εὐκρατᾶ της Καρχηδόνας, ὅπου ἦταν ἐγκατεστημένος καὶ ἄλλος φυγάς, ἀπὸ τὴν Παλαιστίνη, ὁ Σωφρόνιος. Ἐκεῖ ἔμαθε τὶς ἐνέργειες τοῦ νέου Πατριάρχη Ἀλεξανδρείας Κύρου, οἱ ὁποῖες ἀπέληξαν τὸ 633 μ.Χ. στὴν ἑνωτικὴ συμφωνία ποὺ διαμόρφωσε τὴν αἵρεση τοῦ Μονοενεργητισμοῦ. Ὁ Σωφρόνιος τάχθηκε ἀμέσως ἐναντίων της νέας αὐτῆς μορφῆς τῆς χριστολογικῆς αἱρέσεως. Στὴν θέση του αὐτὴ τὸν ἀκολούθησε ὁ Ἅγιος Μάξιμος. Ἔτσι συμμετεῖχε στὴ σύνοδο τοῦ Λατερανοῦ, ἡ ὁποία συγκλήθηκε τὸ ἔτος 649 μ.Χ. ἐπὶ Πάπα Ρώμης Μαρτίνου Α’, ὅπου καταδικάσθηκε ὁ Μονοθελητισμὸς καὶ ἀναθεματίσθηκαν ἐκεῖνοι ποὺ ἀνοήτως δογμάτιζαν ὅτι ὁ Χριστὸς ἔχει μία μόνο θέληση, τὴ θεία, σὲ ἀντίθεση πρὸς τὴν Ὀρθόδοξη διδασκαλία, κατὰ τὴν ὁποία ὁ Χριστὸς ἔχει δυὸ θελήσεις, τὴ θεία καὶ τὴν ἀνθρώπινη, ὡς Θεάνθρωπος. Στὴν ἴδια Σύνοδο ἀποδοκιμάσθηκε διάταγμα τοῦ τότε αὐτοκράτορα Κώνσταντος, διὰ τοῦ ὁποίου δὲν ἐπιτρεπόταν ἡ συζήτηση περὶ Μονοθελητισμοῦ.
Ὁ αὐτοκράτορας Κώνστας (641 – 668 μ.Χ.) ὀργίσθηκε γι’ αὐτό. Ὁ Ἅγιος συνελήφθη ἀπὸ τὸν ἔξαρχο καὶ βασιλικὸ ἐπίτροπο τῆς Ἰταλίας Θεοδόσιο καὶ ὁδηγήθηκε στὴν Κωνσταντινούπολη μαζὶ μὲ τοὺς δύο φίλους του Ἀναστασίους. Ὁ αὐτοκράτορας ἐξόρισε τὸν Ἅγιο Μάξιμο, τὸ 655 μ.Χ. στὴ Βιζύη, μέσα στὸ Ρήγιο καὶ στὴν συνέχεια στὴν πόλη Πέρβερα. Μετὰ ἀπὸ ἕξι χρόνια ἀνακλήθηκε καὶ πάλι στὴν Κωνσταντινούπολη, ὅπως καὶ οἱ συμμοναστές του, γιὰ μία Τρίτη προσπάθεια προσεταιρισμοῦ του. Ὁ Ἅγιος ἀρνήθηκε. Ἀναθεματίσθηκε, κακοποιήθηκε καὶ διαπομπεύθηκε. Ἡ κακοποίηση τοῦ Ἁγίου ἔδωσε ἀφορμὴ γιὰ τὴ διαμόρφωση παραδόσεως περὶ ἀποκοπῆς τῆς γλώσσας καὶ τῆς δεξιᾶς χειρὸς αὐτοῦ. Μετὰ ἀπὸ αὐτὰ ἐξορίσθηκε στὴ Λαζικὴ τοῦ Πόντου, στὸ φρούριο Σχίμαρις, ὅπου καὶ κοιμήθηκε ὁσίως στὶς 13 Αὐγούστου τοῦ ἔτους 662 μ.Χ.
Τὸ τίμιο λείψανό του ἐνταφιάσθηκε στὴ μονὴ τοῦ Ἁγίου Ἀρσενίου, στὴ χώρα τῶν Λαζῶν. Ἀπὸ τὸν τάφο του ἔβγαινε φῶς κάθε νύχτα καὶ φώτιζε τὴν περιοχή, γεγονὸς ποὺ πιστοποιοῦσε τὴν ἁγιότητά του.
Πηγή: http://www.synaxarion.gr
Ἀπολυτίκιον. Ἦχος γ’. Θείας πίστεως.
Θείου Πνεύματος, τῇ ἐπομβρίᾳ, ῥεῖθρα ἔβλυσας, τῇ Ἐκκλησίᾳ, ὑπερκοσμίων δογμάτων πανεύφημε· θεολόγων δὲ τοῦ Λόγου τὴν κένωσιν, ὁμολογίας ἀγῶσι διέλαμψας. Πάτερ Μάξιμε, Χριστὸν τὸν Θεὸν ἱκέτευε, δωρήσασθσι ἡμῖν τὸ μέγα ἔλεος.
Ἕτερον Ἀπολυτίκιον. Ἦχος πλ. δ’.
Ὀρθοδοξίας ὁδηγέ, εὐσεβείας Διδάσκαλε καὶ σεμνότητος, τῆς Ἐκκλησίας ὁ φωστήρ, τῶν Μοναζόντων θεόπνευστον ἐγκαλλώπισμα, Μάξιμε σοφέ, ταῖς διδαχαῖς σου πάντας ἐφώτισας, λύρα τοῦ Πνεύματος. Πρέσβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ, σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν.
Κοντάκιον. Ἦχος πλ. δ’. Τὴ ὑπερμάχω.
Ὡς τῆς Τριάδος ἐραστὴς καὶ μύστης ἔνθεος
Ὀρθοδοξίας ἐκδιδάσκεις τὴν ἀκρίβειαν
Διὰ λόγου τε καὶ βίου ἠκριβωμένου·
Τὸν Χριστὸν γὰρ ἐν δυσὶ τελείαις φύσεσιν,
Ἐνεργείαις καὶ θελήσεσιν ἐκήρυξας
Τοῖς βοῶσί σοι, χαίροις μέγιστε Μάξιμε.
Μεγαλυνάριον.
Χαίροις εὐσεβείας στήλη λαμπρά, καὶ θεολογίας, ἐπιστήμων θεοειδής· χαίροις ὀρθοδόξων δογμάτων μυστογράφε, Μάξιμε θεηγόρε, σοφίας τρόφιμε.
Ὁ Ἅγιος Ἀναστάσιος ὁ Μάρτυρας
Ὁ Ἅγιος Μάρτυς Ἀναστάσιος ἦταν μαθητὴς τοῦ Ἁγίου Μαξίμου τοῦ Ὁμολογητοῦ καὶ μαρτύρησε τὸν 7ο αἰώνα μ.Χ.
Πηγή: http://www.synaxarion.gr
Ὁ Ἅγιος Νεόφυτος ὁ Μάρτυρας
Ὁ Ἅγιος Μάρτυς Νεόφυτος καταγόταν ἀπὸ τὴ Νίκαια τῆς Βιθυνίας τῆς Μικρᾶς Ἀσίας καὶ γεννήθηκε ἀπὸ εὐσεβεῖς γονεῖς, τὸν Θεόδωρο καὶ τὴν Φλωρεντία. Ἔζησε κατὰ τοὺς χρόνους τοῦ αὐτοκράτορος Διοκλητιανοῦ (284 – 305 μ.Χ.).
Ἀπὸ μικρὴ ἡλικία κατέφυγε στὸν Ὄλυμπο, ὅπου ἀσκήτευε σὲ ἕνα σπήλαιο. Λίγο ἀργότερα κατεβαίνει ἀπὸ τὸ ὄρος, ὕστερα ἀπὸ θεία ἐντολή, γιὰ νὰ χαιρετίσει τοὺς γονεῖς του. Μὲ τὴν εὐκαιρία αὐτὴ προσφέρει στοὺς φτωχοὺς τῆς γενέτειράς του ἕνα μέρος ἀπὸ τὴν περιουσία τῶν γονέων του καὶ ἐπιστρέφει πάλι στὸ σπήλαιο τοῦ Ὀλύμπου.
Κατὰ τὸ δέκατο πέμπτο ἔτος τῆς ἡλικίας του, συνοδευόμενος καὶ βοηθούμενος ἀπὸ Ἀγγέλους, παρουσιάσθηκε ἐνώπιον τοῦ ἡγεμόνα Δεκίου. Παρὰ τὸ νεαρὸ τῆς ἡλικίας του, δὲν δείλιασε μπροστὰ στὸν ἡγεμόνα, ἀλλὰ ὁμολόγησε μὲ παρρησία τὴν πίστη του στὸν Χριστό. Τότε ἐκεῖνος τὸν παρέδωσε στοὺς δημίους, οἱ ὁποῖοι γιὰ τὸ ἀπροσδόκητο θάρρος του τὸν ἔθεσαν σὲ κλίβανο. Ἡ χάρη τοῦ Θεοῦ ὅμως τὸν διέσωσε. Στὴν συνέχεια τὸν ἔριξαν στὰ θηρία, ἀλλὰ καὶ αὐτὰ δὲν τόλμησαν νὰ τὸν πλησιάσουν. Τέλος, τὸν σκότωσαν διὰ ξίφους.
Πηγή: http://www.synaxarion.gr
Ἀπολυτίκιον. Ἦχος πλ. α’. Τὸν συνάναρχον Λόγον.
Ἐκ σπάργανων ἐπλήσθης, τῆς θείας χάριτος, ὥσπερ νεόφυτον ἔρνος χαριτωθεὶς τὴν ψυχήν, καὶ θαυμάτων αὐτουργὸς ξένων γενόμενος, ἠνδραγάθησας στερρῶς, δι’ ἀγώνων ἱερῶν, Νεόφυτε Ἀθλοφόρε. Ἀλλὰ μὴ παύσῃ πρεσβεύων, ἐλεηθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν.
Ἕτερον Ἀπολυτίκιοv. Ἦχος δ’. Ταχὺ προκατάλαβε.
Ὁ Μάρτυς σου, Κύριε, ἐν τῇ ἀθλήσει αὐτοῦ, τὸ στέφος ἐκομίσατο τῆς ἀφθαρσίας, ἐκ σοῦ τοῦ Θεοῦ ἡμῶν, ἔχων γὰρ τὴν ἰσχύν σου, τοὺς τυράννους καθεῖλεν, ἔθραυσε καὶ δαιμόνων, τὰ ἀνίσχυρα θράση. Αὐτοῦ ταῖς ἰκεσίαις, Χριστὲ ὁ Θεός, σῶσον τὰς ψυχὰς ἡμῶν.
Κοντάκιον. Ἦχος δ’. Ἐπεφάνης σήμερον.
Ἐκ τοῦ ὄρους ἤστραψας ἐν τῷ σταδίῳ, καὶ Χριστὸν ἐδόξασας, ἀθλητικαῖς σου ἀγωγαῖς, Μεγαλομάρτυς Νεόφυτε· ὅθεν ἐδέξω τὸν ἄφθαρτον στέφανον.
Μεγαλυνάριον.
Νέος ὢν τῷ σώματι κομιδῇ, τὸν ἀρχαῖον ὄφιν, ἐτροπώσω μαρτυρικῶς· ὅθεν ἐδοξάσθης, τῇ θείᾳ χορηγίᾳ, Νεόφυτε τρισμάκαρ, πιστῶν ἀντίληψις.
Ὁ Ὅσιος Ζώσιμος
Ὁ Ὅσιος Ζώσιμος καταγόταν ἀπὸ τὴν Σικελία καὶ γεννήθηκε ἀπὸ γονεῖς εὐσεβεῖς καὶ εὔπορους, οἱ ὁποῖοι τὸν ἀφιέρωσαν στὴ μονὴ Ἁγίας Λουκίας. Ἐκεῖ στὸ μοναστήρι ὁ Ἅγιος Ζώσιμος ἀνατράφηκε σύμφωνα μὲ τὴν διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ καὶ τὶς παραδόσεις τῆς Ἐκκλησίας μας. Ἐπειδὴ ἔφθασε σὲ ὑψηλὸ βαθμὸ ἠθικῆς τελειότητας, τοῦ ἀνέθεσαν τὸ διακόνημα τοῦ προσμοναρίου καὶ τοῦ φύλακος τοῦ ἱεροῦ λειψάνου τῆς Ἁγίας Λουκίας.
Μετὰ τὸν θάνατο τοῦ ἡγουμένου, γιὰ τὴν ἀρετὴ καὶ ὁσιότητα τοῦ βίου του, τὸν ἐξέλεξαν ἡγούμενο τῆς μονῆς καὶ ἀπὸ αὐτὴ τὴ θέση, μὲ ὁμόφωνη γνώμη τοῦ λαοῦ τῆς Συρακούσης καὶ τὴν εὐλογία τοῦ Ἐπισκόπου Ρώμης Θεοδώρου, χειροτονήθηκε Ἐπίσκοπος, διαπρέψας στὴν ἀρετὴ καὶ τὰ θαύματα.
Ὁ Ὅσιος κοιμήθηκε μὲ εἰρήνη καὶ μὲ τὴν ἐλπίδα τῶν αἰωνίων ἀγαθῶν σὲ ἡλικία 50 ἐτῶν.
Πηγή: http://www.synaxarion.gr
Οἱ Ἅγιοι Εὐγένιος, Οὐαλεριανός, Κάνδιδος καὶ Ἀκύλας οἱ Μάρτυρες
Οἱ Ἅγιοι Μάρτυρες Εὐγένιος, Οὐαλεριανός, Κάνδιδος καὶ Ἀκύλας μαρτύρησαν κατὰ τοὺς χρόνους τοῦ Διοκλητιανοῦ (284 – 305 μ.Χ.) καὶ Μαξιμιανοὺ (285 – 305 μ.Χ.), στὰ τέλη τοῦ 3ου αἰώνα μ.Χ. Ὁ Εὐγένιος καταγόταν ἀπὸ τὴν Τραπεζούντα, ὁ Οὐαλεριανὸς ἀπὸ τὴν Ἐδίσκη, ὁ Κάνδιδος ἀπὸ τὴ Σολωχαίνη καὶ ὁ Ἀκύλας ἀπὸ τὴ Γορδαίνη.
Αὐτοὶ λοιπὸν οἱ Ἅγιοι, ὅταν ξέσπασε ὁ διωγμὸς κατὰ τῶν Χριστιανῶν, κρύβονταν στὰ ὄρη τῆς Τραπεζοῦντος. Ἕνα βράδυ, μετὰ ἀπὸ προσευχὴ καὶ ἐπικαλούμενοι τὴν βοήθεια τοῦ Θεοῦ, πῆγαν στὸ ναὸ τῶν Ἐθνικῶν καὶ κατέστρεψαν τὸ εἴδωλο τοῦ ψεύτικου θεοῦ Μίθρα. Ὁ ἔπαρχος Σατάλων Λυσίας, τοὺς καταδίωξε καὶ κατόρθωσε νὰ συλλάβει τοὺς τρεῖς, τὸν Οὐαλεριανό, τὸν Κάνδιδο καὶ τὸν Ἀκύλα. Μετὰ τὴ σύλληψη, τοὺς διέταξε νὰ ἀρνηθοῦν τὸν Χριστό. Ἐκεῖνοι ὅμως ἔμειναν ἀκλόνητοι στὴν πίστη τους καὶ μὲ παρρησία δήλωσαν τὴν ἀφοσίωσή τους στὸν Κύριο.
Τότε ὁ ἔπαρχος τοὺς ἐξόρισε σὲ ἕνα στενὸ φρούριο τῆς χώρας τῶν Λαζῶν, τὸ ὁποῖο ὀνομαζόταν Πιττυοῦς. Ἀλλὰ καὶ μέσα στὴν φυλακὴ ἔμειναν σταθεροὶ στὴν πίστη τους. Γι’ αὐτὸ τοὺς μετέφεραν στὴν Τραπεζούντα καὶ κατὰ τὴν διαταγὴ τοῦ Λυσία τοὺς ὑπέβαλαν σὲ φρικτὰ βασανιστήρια. Ἀρχικά τους ξέσχισαν τὶς σάρκες μὲ βούνευρα. Στὴ συνέχεια, ἀφοῦ τοὺς κρέμασαν, τοὺς ἄνοιξαν μὲ σιδερένια νύχια βαθιὲς πληγὲς στὰ σώματά τους καὶ τὶς ἔκαιγαν μὲ ἀναμμένες λαμπάδες.
Ὕστερα ἀπὸ λίγες ἡμέρες συνελήφθη καὶ ὁ Ἅγιος Εὐγένιος, ποὺ προσευχόταν σὲ σπήλαιο τῶν ἀκάνθων. Καὶ αὐτὸς ὁμολόγησε μὲ παρρησία τὴν πίστη του στὸν Ἅγιο Θεό. Τότε οἱ εἰδωλολάτρες τὸν ἔδειραν ἀνηλεῶς. Ἔπειτα τὸν ὁδήγησαν μαζὶ μὲ τὸν ἄρχοντα τοῦ τόπου, τὸν Λυσία, στὸ ναὸ τῶν εἰδώλων. Ἐκεῖ προσευχήθηκε στὸν Χριστὸ καὶ ἔκανε ὅλα τὰ εἴδωλα νὰ πέσουν κάτω, νὰ συντριβοῦν καὶ νὰ κονιορτοποιηθοῦν. Μετὰ ἀπὸ τὸ γεγονὸς αὐτό, ὑπέβαλαν τὸν Ἅγιο σὲ φοβερὰ βασανιστήρια. Ἀρχικά του τέντωσαν τὸ σῶμα μὲ σχοινιὰ καὶ τὸν κτύπησαν μὲ ρόπαλα. Στὴν συνέχεια τὸν κρέμασαν, τοῦ ἄνοιξαν μὲ σιδερένια νύχια βαθιὲς πληγὲς στὰ πλευρὰ καὶ τὸν κατέκαψαν μὲ ἀναμμένες λαμπάδες. Ἔπειτα ἔριξαν μέσα στὶς πληγές του ἁλατόνερο καὶ δριμύτατο ξύδι. Ἀκολούθως ἔριξαν σὲ πυρακτωμένο καμίνι καὶ τοὺς τέσσερις Ἁγίους μαζί. Ἐπειδὴ ὅμως ὅλοι τους ἔμειναν ἀβλαβεῖς, τοὺς ἀποκεφάλισαν διὰ ξίφους.
Ὁ μέχρι σήμερα σωζόμενος ναός, ἀνήκει στὸν τύπο τῆς ἀνατολικῆς ἄνευ ὑπερώων βασιλικῆς μετὰ τρούλου. Στὸ ναὸ φυλάσσονταν τὰ λείψανα τοῦ Ἁγίου Εὐγενίου καὶ τῶν συναθλητῶν του ἐναποτεθειμένα σὲ ἀργυρὲς λάρνακες, ἐνῶ οἱ κεφαλὲς τῶν μαρτύρων ἦταν στολισμένες μὲ χρυσὸ καὶ λίθους καὶ πλῆθος ἀπὸ μαργαριτάρια. Ὁ ναὸς τοῦ Ἁγίου Εὐγενίου μαζὶ μὲ αὐτὸν τῆς Χρυσοκεφάλου ἀποτελοῦσαν τὸ κέντρο τῆς ἐκκλησιαστικῆς καὶ ἐθνικῆς ζωῆς τῆς Τραπεζούντας. Ἡ τιμὴ καὶ ἡ εὐλάβεια τῶν Τραπεζουντίων πρὸς τὸν πολιοῦχο Ἅγιο ὑπῆρξε μεγάλη καὶ τὰ πλήθη συνέρρεαν ἀπὸ παντοῦ κατὰ τὶς δύο πανηγύρεις, στὶς 21 Ἰανουαρίου ἡμέρα τοῦ μαρτυρίου του καὶ στὶς 24 Ἰουνίου, ἡμέρα τῶν γενεθλίων τοῦ Μάρτυρος, ποὺ διὰ θαύματος καθιερώθηκε κατὰ τὸ διάστημα τῆς βασιλείας τοῦ αὐτοκράτορα τοῦ Βυζαντίου Βασιλείου (867 – 886 μ.Χ.).
Ἔτσι οἱ Ἅγιοι Εὐγένιος, Οὐαλεριανός, Κάνδιδος καὶ Ἀκύλας, ἔλαβαν τὰ ἀμάραντα στεφάνια τοῦ μαρτυρίου.
Πηγή: http://www.synaxarion.gr
Ἀπολυτίκιον. Ἦχος α’. Τῆς ἐρήμου πολίτης.
Τραπεζοῦντος τὸν γόνον καὶ θερμὸν ἀντιλήπτορα, καὶ τοῦ πάντων Δεσπότου στρατιώτην περίδοξον, Εὐγένιον τὸν μέγαν Ἀθλητήν, τιμήσωμεν ἐν ὕμνοις οἱ πιστοί· ἀπὸ πάσης γὰρ λυτροῦται ἐπιφορᾶς, τοὺς πίστει ἀνακράζοντας· δόξα τῷ δεδωκότι σοι ἰσχύν, δόξα τῷ σὲ στεφανώσαντι, δόξα τῷ ἐνεργοῦντι διὰ σοῦ, πᾶσιν ἰάματα.
Ἕτερον Ἀπολυτίκιον. Ἦχος δ’. Ταχὺ προκατάλαβε.
Τετράστιχον ὅμιλον, τῶν Ἀθλητῶν τοῦ Χριστοῦ, Εὐγένιον μέλψωμεν, σὺν τῷ Οὐαλεριανῷ, Ἀκύλαν καὶ Κάνδιδον· οὗτοι γὰρ ἐν τῇ πόλει, Τραπεζοῦντος νομίμως, ἤθλησαν καὶ τὴν πλάνην, τῶν εἰδώλων καθεῖλον· καὶ νῦν καθικετεύουσιν, ὑπὲρ τῶν ψυχῶν ἡμῶν.
Κοντάκιον. Ἦχος δ’. Ὁ ὑψωθεὶς ἐν τῷ Σταυρῷ.
Τραπεζουντίων εὐσεβῶς αἱ χορεῖαι, τοῦ Ἀθλοφόρου Εὐγενίου τὴν μνήμην, χρεωστικῶς τελέσωμεν γηθόμενοι, καὶ τοὺς μαρτυρήσαντας σὺν αὐτῷ εὐφημοῦντες· οὗτοι γὰρ παρέχουσιν, ἡμῖν ἄφθονον χάριν, καὶ τῷ Χριστῷ πρεσβεύουσιν ἀεί, πᾶσι δοθῆναι, πταισμάτων συγχώρησιν.
Μεγαλυνάριον.
Ἄνθος Τραπεζοῦντος ὤφθης τερπνόν, καὶ ἐν ταύτῃ Μάρτυς, ἠγωνίσω ἀθλητικῶς, μετὰ τῶν συνάθλων, Εὐγένιε παμμάκαρ· διὸ Τραπεζουντίοις, δίδου τὴν χάριν σου.
Ἡ Ἁγία Ἁγνὴ ἡ Μάρτυς
Ἡ Ἁγία Μάρτυς Ἁγνὴ καταγόταν ἀπὸ τὴ Ρώμη καὶ ἀπὸ γενεὰ λαμπρὴ καὶ ἔνδοξη. Ἐπειδὴ ζοῦσε μία ζωὴ ἁγνὴ καὶ καθαρή, δηλαδὴ ἦταν πραγματικὰ αὐτὸ ποὺ δήλωνε τὸ ὄνομά της, ἁγνή, πολλὲς γυναῖκες τὴν θαύμαζαν καὶ πήγαιναν κοντά της. Τότε ἡ Ἁγία εὕρισκε τὴν εὐκαιρία καὶ τὶς δίδασκε τὴν Χριστιανικὴ ἀλήθεια καὶ τὶς προέτρεπε νὰ πιστέψουν στὸν Χριστό, ὡς τὸν μόνο Ἀληθινὸ Θεὸ καὶ Αὐτὸν μόνο νὰ λατρεύουν.
Οἱ δραστηριότητες αὐτὲς τῆς Ἁγίας Ἁγνῆς ἔφθασαν στὰ αὐτιὰ τοῦ εἰδωλολάτρη ἄρχοντα. Ἐκεῖνος ἐξοργίσθηκε πολὺ καὶ διέταξε νὰ τὴ συλλάβουν ἀμέσως. Μόλις τὴν ὁδήγησαν μπροστά του, τὴν προέτρεψε νὰ θυσιάσει στὰ εἴδωλα, ἀλλιῶς θὰ τὴν παραδώσει σὲ πορνεῖο. Ἐκείνη ὅμως ἀρνήθηκε κατηγορηματικά, λέγοντάς του : «Οὔτε στοὺς θεούς σου θὰ θυσιάσω, οὔτε μὲ ἐνδιαφέρει τὸ ἂν θὰ μὲ παραδώσεις σὲ πορνεῖο. Πιστεύω μὲ βεβαιότητα ὅτι ὁ Θεός μου θὰ μὲ διασώσει ἀπὸ μία τέτοια ἀτίμωση».
Ὅταν ἄκουσε αὐτὰ ὁ ἄρχοντας, κάλεσε κάποιον καὶ τοῦ παρέδωσε τὴν Ἁγία Ἁγνὴ μὲ ἐντολὴ νὰ τὴν διαπομπεύσει στὴν πόλη. Ἐκεῖνος ἐκτέλεσε τὴν ἐντολὴ τοῦ ἄρχοντα κατὰ γράμμα καὶ στὴν συνέχεια ὁδήγησε τὴν Ἁγία στὸ ἐργαστήριο τοῦ Σατανᾶ, στὸ πορνεῖο. Ὁποιοσδήποτε ὅμως πλησίαζε ἔχανε ἀμέσως τὴν σαρκικὴ ἐπιθυμία καὶ γινόταν τόσο ψυχρός, λὲς καὶ ἦταν νεκρός. Ἀλλὰ καὶ οἱ βλέποντες ἐκεῖνο τὸ θέαμα, ἐβόησαν ὅλοι τους μὲ μιὰ φωνή: «Μεγάλη ἡ δύναμη τοῦ Χριστοῦ».
Τότε ὁ ἄρχοντας τὴν ρώτησε πῶς συνέβη αὐτό. Ἡ Ἁγία του ἀπάντησε: «Ὁ Κύριός μου καὶ Θεός μου ἀπέστειλε τὸν Ἄγγελό Του καὶ μὲ προστάτευσε ἀπὸ τὴν ἀτίμωση».
Τότε ὁ ἄρχοντας διέταξε νὰ κάψουν στὸ πῦρ τὴν Ἁγία. Ἀφοῦ, λοιπόν, ἡ Ἁγνὴ σφράγισε πρῶτα τὸν ἑαυτό της μὲ τὸ σχῆμα τοῦ Σταυροῦ, μπῆκε μὲ θάρρος στὴ μέση τῆς φωτιᾶς. Καὶ προσευχόμενη μαρτύρησε γιὰ τὸν Χριστὸ (303 – 305 μ.Χ.). Μόλις ἔσβησε ἡ φωτιά, κάποιοι Χριστιανοὶ πῆραν κρυφὰ τὸ τίμιο λείψανό της καὶ τὸ ἐνταφίασαν μὲ τιμές, δοξάζοντας τὸν Θεό.
Πηγή: http://www.synaxarion.gr
Ἀπολυτίκιον. Ἦχος πλ. α’. Τὸν συνάναρχον Λόγον.
Φερωνύμως ἁγνείας ὤφθης κειμήλιον, καὶ ἀνδρικῶς ἠγωνίσω ὑπὲρ τῆς δόξης Χριστοῦ, καλλιπάρθενε σεμνὴ Ἁγνὴ πανεύφημε· ὡς γὰρ θυσία καθαρά, προσενήνεξαι αὐτῷ, τελέσασα τὸν ἀγῶνα, διὰ πυρὸς Ἀθληφόρε, καὶ τοῦ ἐχθροῦ τὴν πλάνην ἔφλεξας.
Κοντάκιον. Ἦχος γ’. Ἡ Παρθένος σήμερον.
Παρθενίας λάμπουσα, μαρμαρυγαῖς ἀκηράτοις, μαρτυρίου ἤνυσας, περιφανῶς τοὺς ἀγῶνας· πίστει γὰρ, καὶ θείῳ ἔρωτι φλεγομένη, ἤνεγκας, πυρὸς τὴν καῦσιν ἀνδρειοφρόνως, καὶ πρὸς φῶς τῆς ἄνω δόξης, Ἁγνὴ θεόφρον, χαίρουσα ἔδραμες.
Μεγαλυνάριον.
Χαίροις τῆς ἁγνείας ἄνθος τερπνόν, Ἁγνὴ Ἀθληφόρε, νύμφη ἄμωμε τοῦ Χριστοῦ· χαίροις ἡ ὡς θῦμα, Κυρίῳ προσαχθεῖσα, διὰ πυρὸς τελέσασα τὸν ἀγῶνά σου.
Οἱ Ἅγιοι Τέσσερις Μάρτυρες
Οἱ Ἅγιοι Τέσσερις Μάρτυρες, μαρτύρησαν στὴν Τύρο διὰ ξίφους.
Πηγή: http://www.synaxarion.gr
Ὁ Ἅγιος Πάτροκλος ὁ Μάρτυρας
Ὁ Ἅγιος Μάρτυρας Πάτροκλος μαρτύρησε ἐπὶ αὐτοκράτορα Αὐρηλιανοῦ (270 – 275 μ.Χ.). Δὲν ἔχουμε περισσότερες λεπτομέρειες γιὰ τὸν βίο τοῦ Ἁγίου.
Πηγή: http://www.synaxarion.gr
Οἱ Ἅγιοι Πάντες Μάρτυρες ἀπὸ τοῦ Πρωτομάρτυρα Στέφανου μέχρι σήμερα
Ἡ μνήμη αὐτῶν ἑορτάζεται τὴν ἡμέρα αὐτὴ κατὰ τὸ Τυπικὸ τῆς Ἐκκλησίας τῶν Ἱεροσολύμων. Ἡ Σύναξη ἐτελεῖτο στὸ ναὸ τοῦ Ἁγίου Στεφάνου Ἱεροσολύμων, τὸν ὁποῖο ἔκτισε ἡ βασίλισσα Εὐδοκία (460 μ.Χ.), σύζυγος τοῦ αὐτοκράτορα Θεοδοσίου τοῦ Μικροῦ.
Πηγή: http://www.synaxarion.gr
Ὁ Ὅσιος Ἀπολλώνιος
Ὁ Ὅσιος Ἀπολλώνιος ἔζησε περὶ τὸν 4ο αἰώνα μ.Χ. στὴν Αἴγυπτο καὶ κοιμήθηκε μὲ εἰρήνη.
Πηγή: http://www.synaxarion.gr
Μνήμη Ἐγκαινίων ναοῦ τῆς Ἁγίας Εἰρήνης
Κατὰ αὐτὴ τὴν ἡμέρα ἐτελεῖτο ἡ ἀνάμνηση τῶν ἐγκαινίων τοῦ ναοῦ τῆς Ἁγίας Εἰρήνης. Δὲν ἔχουμε περισσότερες λεπτομέρειες γιὰ τὸ γεγονός.
Πηγή: http://www.synaxarion.gr
Ὁ Ὅσιος Νεόφυτος
Ὁ Ὅσιος Νεόφυτος ἦταν μοναχὸς καὶ προσμονάριος τῆς Μεγίστης Μονῆς Βατοπαιδίου τοῦ Ἁγίου Ὄρους καὶ ἀξιώθηκε νὰ ἀκούσει τὴν φωνὴ τῆς Θεοτόκου ποὺ προῆλθε ἀπὸ τὴν ἁγία εἰκόνα Αὐτῆς.
Κοιμήθηκε Ὁσίως μὲ εἰρήνη.
Πηγή: http://www.synaxarion.gr
Σύναξις Ὑπεραγίας Θεοτόκου τῆς Παραμυθίας
Τὸ ἔτος 807 μ.Χ. κατὰ τὴν ἡμέρα αὐτὴ καὶ ἐνῶ ὁ ἡγούμενος τῆς Μονῆς Βατοπαιδίου ἦταν μέσα στὸ ναό, ἄκουσε ξαφνικὰ μέσα ἀπὸ τὴν εἰκόνα τὴ φωνὴ τῆς Θεοτόκου, ποὺ τοῦ εἶπε νὰ μὴν ἀνοίξουν ἐκείνη τὴν ἡμέρα τὶς πύλες τῆς μονῆς, ἐπειδὴ παραμόνευαν οἱ πειρατές. Ἔκπληκτος ὁ ἡγούμενος εἶδε ἀμέσως ὅτι τὸ πρόσωπο τῆς Θεοτόκου ἔγινε ζωντανό, ὁμοίως καὶ τοῦ βασταζόμενου στὴν ἀγκαλιά της Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὁ ὁποῖος σήκωσε τὸ δεξί του χέρι καὶ πῆγε μὲ αὐτὸ νὰ καλύψει τὸ στόμα τῆς Παναγίας. Ἀλλὰ ἀμέσως ἡ Παντάνασσα κράτησε τὸ χέρι τοῦ Μονογενοῦς Υἱοῦ της καὶ πρὸς τοῦτο ἔκλινε δεξιότερα τὸ πρόσωπό της καὶ σχεδὸν εἶπε τοὺς ἴδιους λόγους.
Ὁ ἡγούμενος ἀμέσως κάλεσε τοὺς μοναχούς, οἱ ὁποῖοι θαύμασαν τὸ γεγονὸς καὶ διαπίστωσαν ὅτι ἡ εἰκόνα εἶχε λάβει ἄλλη μορφὴ καὶ σχηματισμὸ διαφορετικό.
Πηγή: http://www.synaxarion.gr
Ἀπολυτίκιον. Ἦχος α’. Τῆς ἐρήμου πολίτης.
Παραμύθιον θεῖον καὶ προπύργιον ἄσειστον, τὴν σεπτήν σου Εἰκόνα, Θεοτόκε κεκτήμεθα· ἐκ ταύτης γὰρ παρέχεις μυστικῶς, ἡμῖν παραμυθίαν καὶ ἰσχύν, τοῖς ἐν πίστει ἐκβοῶσί σοι ἐκ ψυχῆς, Παραμυθία Δέσποινα· δόξα τοῖς θαυμασίοις σου Ἁγνή, δόξα τῇ σῇ χρηστότητι, δόξα τῇ πρὸς ἡμᾶς παραμυθίᾳ Ἄχραντε.
Κοντάκιον. Ἦχος πλ. δ’. Τῇ ὑπερμάχῳ.
Τῇ κραταιᾷ σου προστασία καταφεύγοντες
Παραμυθία Θεοτόκε Ἀειπάρθενε
Ἀπὸ πάσης ἐκλυτρούμεθα ἐπηρείας.
Ἀλλ’ ὡς βρύσις συμπαθείας ἀνεξάντλητος
Παραμυθήσαι ἡμᾶς ἐν περιστάσεσι
Τοὺς βοῶντάς σοι· χαῖρε πάντων βοήθεια.
Μεγαλυνάριον.
Βρύει ἡ Εἰκών σου ἡ ἱερά, κρουνοὺς συμπαθείας, μυστικῇ σου ἐπισκοπῇ, καὶ παραμυθεῖται, τοὺς πίστει προσιόντας· διὸ Παραμυθία, σὲ μεγαλύνομεν.
Οἱ Ἅγιοι Γαβριὴλ καὶ Σιώνιος οἱ Μάρτυρες
Οἱ Ἅγιοι Μάρτυρες Γαβριὴλ καὶ Σιώνιος μαρτύρησαν μαζὶ μὲ ἄλλους κατὰ τὴν περίοδο τοῦ ἡγεμόνα τῶν Βουλγάρων Μουρτάγονος κατὰ τὸν 9ο αἰώνα μ.Χ.
Πηγή: http://www.synaxarion.gr
Ὁ Ὅσιος Μάξιμος ὁ Γραικός
Ὁ Ἅγιος Μάξιμος ὁ Γραικὸς γεννήθηκε στὴν Ἄρτα περὶ τὸ ἔτος 1470. Τὸ κατὰ κόσμο ὄνομά του ἦταν Μιχαὴλ Τριβώλης καὶ ἀνῆκε στὴ μεγάλη οἰκογένεια τῶν Τριβωλῶν, ποὺ οἱ ρίζες της ἔφταναν μέχρι τοὺς Παλαιολόγους. Ἡ οἰκογένειά του, ἡ ὁποία ζοῦσε ἀρχικὰ στὴ Λακεδαιμόνα, πῆγε στὴν Κέρκυρα καὶ ἀπὸ ἐκεῖ στὴν Ἄρτα, ὅπου ἐγκαταστάθηκε. Ὁ Ὅσιος ἔμαθε τὰ πρῶτα του γράμματα στὴν Ἄρτα καὶ στὴν Κέρκυρα, μὲ τὴ φροντίδα τοῦ πατέρα του Μανουὴλ καὶ συνέχισε τὶς σπουδές του σὲ γνωστὰ εὐρωπαϊκὰ πανεπιστήμια, ὅπως τῆς Πάδοβας, τῆς Φλωρεντίας, τῶν Παρισίων καὶ ἀλλοῦ.
Στὶς ἀρχὲς τοῦ 16ου αἰώνα μ.Χ. ἔρχεται στὴ Μονὴ Βατοπαιδίου τοῦ Ἁγίου Ὄρους, κείρεται μοναχός, μὲ τὸ ὄνομα Μάξιμος, καὶ ἐπιδίδεται στὴ μελέτη καὶ στὴν ἄσκηση. Στὴ μονὴ ἐγκαταβιοῦσε καὶ ὁ λόγιος πρώην Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Νήφων ὁ Β’ (1486 – 1489, 1497 – 1498, 1502). Οἱ συζητήσεις του μὲ τὸν Ἅγιο Νήφωνα († 11 Αὐγούστου) τὸν βοήθησαν νὰ κατανοήσει βαθύτερα τὸ ὀξὺ ἀντιλατινικὸ πνεῦμα τοῦ Ὀρθόδοξου μοναχισμοῦ.
Ἡ προσωπικότητα τοῦ Ἁγίου Μαξίμου ὁλοκληρώθηκε πράγματι στὴ Ρωσία, ἡ ὁποία μετὰ τὴν ἀποτίναξη τοῦ μογγολικοῦ ζυγοῦ, ἀναζητοῦσε τὸν ἀνακαθορισμὸ τῆς πολιτικῆς καὶ ἐκκλησιαστικῆς της ταυτότητας. Ἡ ἀνακάθαρση τῶν πηγῶν τοῦ πνευματικοῦ βίου τοῦ Ρωσικοῦ λαοῦ θεωρεῖτο προφανῶς ἐπιτακτικὴ ἀνάγκη, διότι εἶχαν διαπιστωθεῖ νοθεύσεις, παραφθορὲς καὶ σφάλματα καὶ σὲ αὐτὰ ἀκόμη τὰ λειτουργικὰ βιβλία.
Ἔτσι, τὸ ἔτος 1518, φθάνει στὸ Ἅγιο Ὄρος ἐπίσημη ἀντιπροσωπεία τοῦ τσάρου τῆς Μοσχοβίας, Βασιλείου Ἰβάνοβιτς καὶ συνοδεύει τὸν Ἅγιο Μάξιμο στὴ Μόσχα. Εἶχε προηγηθεῖ πρόταση τοῦ τσάρου στὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο καὶ στὸ Πατριάρχη Θεόληπτο Α’ (1513 – 1522), τὸ ὁποῖο τελικὰ ἔκαμψε τὴν ἀρχικὴ ἄρνηση τοῦ Ἁγίου στὴν πρόσκληση τοῦ τσάρου. Σκοπὸς τῆς προσκλήσεως ἦταν ἡ ἀποκατάσταση τῶν ἐκκλησιαστικῶν βιβλίων ἀπὸ ἀνορθόδοξες ἐπεμβάσεις καὶ αἱρετικὲς δοξασίες. Ὁ Ἅγιος Μάξιμος δὲν εἶχε μόνο τεράστια μόρφωση, ἀλλὰ ἦταν καὶ γλωσσομαθέστατος.
Ὁ Ἅγιος ἔφερε μὲ ἐπιτυχία σὲ πέρας τὸ ἔργο του. Ὁ τσάρος ὅμως ἀθέτησε τὴν ὑπόσχεσή του ὅτι θὰ τοῦ ἐπέτρεπε νὰ ἐπιστρέψει στὴ μονὴ τῆς μετάνοιάς του, τὸ Βατοπαίδι, καὶ ἔτσι ὁ Ἅγιος κατακρατεῖται στὴ Μόσχα ὡς φιλοξενούμενος. Ἐκεῖ δημιουργεῖ σχολή. Ἡ παραμονή του στὴ Μόσχα τοῦ δίνει τὴν δυνατότητα νὰ γνωρίσει βαθύτερα τὴν ζωὴ στὴ Μοσχοβία, τὴν ἀπερίγραπτη ἀθλιότητά της, τὴν ἄκρατη θρησκοληψία καὶ τυπολατρία. Τὰ μοναστήρια εἶχαν γίνει κέντρα πλουτισμοῦ. Ὁ Ἅγιος, μαζὶ μὲ ἄλλους Ρώσους ἀδελφούς, βρίσκεται στὸ κέντρο τῆς θύελλας ποὺ ξεσπάει. Ἐπιζητεῖ μὲ τοὺς τολμηροὺς ἀγῶνες του τὴν ἀναγέννηση τῆς ἐκκλησιαστικῆς καὶ κοινωνικῆς ζωῆς. Ἡ χριστοκεντρικὴ θεώρηση τοῦ Ὀρθόδοξου ἐκκλησιαστικοῦ σώματος, ἀπέκλειε κάθε ἀνθρωποκεντρική, κοσμοκεντρικὴ ἢ ἱεροκρατικὴ αὐτονόμηση καὶ προέβαλε τὴν ἐν Χριστῷ ὀργανικὴ καὶ λειτουργικὴ ἑνότητα τοῦ ὅλου σώματος, ἤτοι κλήρου καὶ λαοῦ σὲ μία θεοκεντρικὴ βίωση τῆς ἱστορίας. Παράλληλα ὁ Ἅγιος Μάξιμος ἀντιμετωπίζει ἀποτελεσματικὰ τὴν παπικὴ προπαγάνδα, ποὺ ἀπειλεῖ τὴν Ὀρθόδοξη Ρωσία.
Οἱ ἀγῶνες τοῦ Ἁγίου Μάξιμου προκαλοῦν τοὺς ἀντιπάλους, τὸ ἱερατικὸ κατεστημένο, ἀλλὰ καὶ τὴν τσαρικὴ αὐλή. Ἡ ἔριδα μεταξὺ τῶν «Ἰωσηφιτῶν» μοναχῶν, ποὺ ὑποστήριζαν τὸ κανονικὸ δικαίωμα κτήσεως περιουσίας τῶν μοναστηριῶν καὶ τῶν «Ζαβολγείων» μοναχῶν, ποὺ ἐναντιώνονταν στὴν ἀπόκτηση περιουσίας τῶν μοναστηριῶν, ἀνέδειξε τὶς βαθύτερες ρίζες τῶν ἐσωτερικῶν ἀντιφάσεων τοῦ πνευματικοῦ βίου τῆς Ρωσίας. Τὸ ζήτημα ἀφοροῦσε οὐσιαστικὰ στὴν διαφορετικὴ κατανόηση τοῦ σκοποῦ κτήσεως μεγάλης περιουσίας ἀπὸ τὰ μοναστήρια. Ὁ Ἅγιος βρισκόταν πλησιέστερα πρὸς τὶς θέσεις τῶν «Ζαβολγείων» μοναχῶν καὶ ὑπῆρξε διακριτικὸς ὑποστηρικτής τους. Διαβάλλεται ὡς αἱρετικὸς καὶ ἀντίπαλος τῆς δυναστείας. Οἱ συνωμοτικοὶ μηχανισμοὶ ὁλοκληρώνουν τὸ καταχθόνιο ἔργο τους καὶ ὁ Μάξιμος συλλαμβάνεται. Καταδικάζεται σὲ 25 χρόνια φυλάκιση. Τὸ φρικτό του μαρτύριο ἀρχίζει. Τὸν ρίχνουν σὲ σκοτεινὸ κελί. Τοῦ στεροῦν ἀκόμη καὶ τὴ Θεία Μετάληψη. Ἀκόμη καὶ τὰ μέσα νὰ γράφει. Γράφει μὲ κάρβουνο στοὺς τοίχους τῆς φυλακῆς, γιὰ νὰ δώσει διέξοδο στοὺς λογισμούς του. Ἐκεῖ ἔγραψε τὸν περίφημο «Κανόνα εἰς τὸ Ἅγιον Πνεῦμα». Οἱ ἐχθροί του δίνουν ἰδιαίτερη ἔμφαση στὶς θέσεις τοῦ Ἁγίου Μαξίμου γιὰ τὶς κανονικὲς ἐκκλησιαστικὲς σχέσεις τῆς Ρωσίας πρὸς τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο. Ὁ ἁγιορείτης μοναχὸς ὑπερασπιζόταν ὄχι ἁπλὲς διεκδικήσεις τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου ἐπὶ τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ρωσίας, ἀλλὰ κύρια καὶ πρώτιστα τὸν ὑπ’ αὐτῆς ὀφειλόμενο σεβασμὸ στὴν καθιερωμένη Ὀρθόδοξη κανονικὴ τάξη. Ὑπὸ τὸ πνεῦμα αὐτὸ πρέπει νὰ κατανοηθεῖ καὶ ἡ ἀντίρρηση τοῦ Ἁγίου Μαξίμου στὴ θεωρία τῆς «Τρίτης Ρώμης», ἡ ὁποία θεμελιωνόταν στὴν αὐθαίρετη παραδοχὴ τῆς δῆθεν ἐκτροπῆς τοῦ Οἰκουμενικοῦ θρόνου ἀπὸ τὴν Ὀρθόδοξη παράδοση.
Ἡ φωνή του, ἀπὸ τὴ μονὴ Ὄτροτυ τῆς Ἐπισκοπῆς Τβὲρ τῆς Ρωσίας, ὅπου ἦταν φυλακισμένος, φθάνει ὡς τὶς ἐσχατιὲς τῆς ἀχανοῦς χώρας. Γίνεται ὁ διδάσκαλος, ὁ ἀναμορφωτής. Ὅλα τὰ Πατριαρχεῖα ἐπεμβαίνουν γιὰ τὴν ἀπελευθέρωσή του. Ὁλόκληρη ἡ Ἀνατολὴ συγκλονίζεται ἀπὸ τὸ μαρτύριό του.
Τὸ ἔτος 1551 ὁ Ἰβὰν Δ’ ὁ Τρομερὸς ἀπελευθερώνει τὸν Ἅγιο καὶ τὸν μεταφέρει, μὲ πρωτοβουλία τοῦ ἡγουμένου Ἀρτεμίου, στὴ Λαύρα τῆς μονῆς τοῦ Ἁγίου Σεργίου. Ἐκεῖ ὁ Ὅσιος πέρασε τὰ τελευταῖα χρόνια τῆς ζωῆς του καὶ κοιμήθηκε ὁσίως τὸ 1556.
Τὸ ἔργο τοῦ Ἁγίου Μαξίμου, παρὰ τὸν διωγμὸ καὶ τὴν ἄδικη καταδίκη αὐτοῦ, ἐπέζησε καὶ ἀποτέλεσε τὴν βάση τῶν ἀποφάσεων τῆς συγκληθείσης τὸ ἔτος 1551 Συνόδου τῶν Ἑκατὸ Κεφαλαίων, δικαιωθέντος ἔτσι τοῦ ἔργου αὐτοῦ, τὸ ὁποῖο συνετέλεσε στὴ λειτουργικὴ ἀναγέννηση, ἰδιαίτερα διὰ τῆς διορθώσεως τῶν λειτουργικῶν βιβλίων, τὴν ἀνάπτηξη τοῦ θεολογικοῦ λόγου, τὴν προώθηση θεμάτων τοῦ ἱεροῦ κλήρου καὶ τοῦ μοναχισμοῦ καὶ τὴν προστασία τῆς Ἐκκλησίας ἀπὸ αὐθαίρετες ἐπεμβάσεις τῆς ἑκάστοτε ἐξουσίας. Ὁ ἡγέτης τῶν Ζαβολγείων μοναχῶν καὶ φίλος τοῦ Ἁγίου Μαξίμου, ὁμολογοῦσε ὅτι «μόνο τώρα, διὰ τοῦ Μαξίμου, ἐγνωρίσαμε τὸν Θεό», ἐνῶ τὰ ἔργα του ἀντιγράφονταν καὶ διαδίδονταν ταχύτατα χαρακτηριζόμενα ὡς «θεία καὶ ἅγια».
Πηγή: http://www.synaxarion.gr
Ἀπολυτίκιον. Ἦχος α’. Τοῦ λίθου σφραγισθέντος.
Λακεδαιμονίων τὸν γόνον, καὶ τῆς Ἄρτης τὸ καύχημα, τὸν φωστήρα τῶν Ρώσων καὶ τοῦ Ἄθω ἀγλάϊσμα, τιμήσωμεν συμφώνως οἱ πιστοί, βοῶντες πρὸς αὐτὸν εἰλικρινῶς, δόξα τῷ δεδωκότι σοι ἰσχύν, δόξα τῷ σὲ στεφανώσαντι, δόξα τῶν Ὀρθοδόξων τὸ νέον καύχημα.
Ὁ Ὅσιος Τίμων ἐκ Ρωσίας
Ὁ Ὅσιος Τίμων, ὁ ἔνοικος τῆς ἐρήμου, ἀσκήτεψε στὸ Ναδέγεβ τῆς Ρωσίας καὶ κοιμήθηκε μὲ εἰρήνη τὸ ἔτος 1840.
Πηγή: http://www.synaxarion.gr
