24-9-2017

Απόστολος  Β΄ Τιμ. (γ΄ 10-15)

Πρωτότυπο Κείμενο

Τεκνον Τιμόθεε, παρηκολούθηκάς μου τη διδασκαλία, τη αγωγή, τη προθέσει, τη πίστει, τη μακροθυμία, τη αγάπη, τη υπομονή, τοις διωγμοίς, τοις παθήμασιν, οία μοι εγένοντο εν  Αντιοχεία, εν  Ικονίω, εν Λυστροις. Οίους διωγμούς υπήνεγκα! Και εκ πάντων με ερρύσατο ο Κυριος. Και πάντες δε οι θέλοντες ευσεβώς ζην εν Χριστώ  Ιησού διωχθήσονται· πονηροί δε άνθρωποι και γόητες προκόψουσιν επί το χείρον, πλανώντες και πλανώμενοι. Συ δε μένε εν οίς έμαθες και επιστώθης, ειδώς παρά τίνος έμαθες, και ότι από βρέφους τα ιερά γράμματα οίδας, τα δυνάμενά σε σοφίσαι εις σωτηρίαν δια πίστεως της εν Χριστώ  Ιησού. 

Νεοελληνική Απόδοση

Παιδί μου Τιμόθεε, εσύ με παρακολούθησες στη διδασκαλία, στον τρόπο ζωής, στους σκοπούς, στην πίστη, στη μακροθυμία, στην αγάπη, στην υπομονή, στους διωγμούς, στα παθήματα σαν αυτά που υπέμεινα στην Αντιόχεια, στο Ικόνιο, στα Λύστρα. Τι διωγμούς υπέφερα! Κι απ’ όλα με γλίτωσε ο Κύριος. Κι όχι μόνο εγώ, αλλά και όλοι όσοι θέλουν να ζήσουν με ευσέβεια, σύμφωνα με το θέλημα του Ιησού Χριστού, θα αντιμετωπίσουν διωγμούς. Μόνο οι πονηροί άνθρωποι κι οι απατεώνες θα προκόβουν στο χειρότερο΄ θα εξαπατούν τους άλλους και οι άλλοι θα τους εξαπατούν. Εσύ όμως να μείνεις σ’ αυτά που έμαθες και που για την αξιοπιστία τους έχεις τεκμήρια. Ξέρεις από ποιον το έμαθες, και μη λησμονείς ότι από τη βρεφική σου ηλικία γνωρίζεις τη Γραφή, που μπορεί να σε κάνει σοφό οδηγώντας σε στη σωτηρία δια της πίστεως στον Ιησού Χριστό. 

Σχολιασμός

Σήμερα η εκκλησία μας τιμά τη μνήμη της πανευφήμου πρωτομάρτυρος και ισαποστόλου Θέκλας, της συνεκδήμου του Αποστόλου Παύλου, τα κηρύγματα του οποίου υπήρξαν η αιτία να μεταστραφεί η Θέκλα (η οποία ήταν κόρη ειδωλολατρών) στην Χριστιανική πίστη. Πυρπολούμενη από θείο έρωτα να μαρτυρήσει για την αγάπη του Χριστού, η νεαρή Θέκλα πάει στη φυλακή όπου είχαν δέσμιο τον θείο Απόστολο (μετά από τον περιορισμό που επέβαλε ο ηγεμόνας Καστίλλιος) και αφού πλησίασε τον δεσμοφύλακα, του έδωσε όλα τα χρυσά της κοσμήματα με την υπόσχεση να της επιτρέψει να επισκεφθεί τον Παύλο. Εκεί στην φυλακή συμπλήρωσε την κατήχηση της και παίρνει την απόφαση να δοθεί ολοκλωρωτικά στη διακονία του Ευαγγελίου.
Ο Απόστολος Παύλος, για να στηρίξει τον Τιμόθεο, την τιμώμενη Αγία Θέκλα, αλλά και κάθε άνθρωπο στον πνευματικό αγώνα, προβάλλει το προσωπικό του παράδειγμα και την εν Χριστώ εμπειρία του. Η ζωή του είναι γεμάτη από πίστη, αγάπη, υπομονή, διωγμούς και παθήματα. Πολλές φορές προκαλεί την ψυχή μας το γεγονός ότι, οι άνθρωποι του Θεού, αυτοί που αγωνίζονται να ζήσουν με δικαιοσύνη, με καθαρότητα και αγάπη, συναντούν θλίψεις και διωγμούς, κινδύνους και δυσκολίες. Ένα πλήθος από παραδείγματα μέσα από την Αγία Γραφή επιβεβαιώνει την αλήθεια του λόγου του Αποστόλου Παύλου ότι «πάντες οι θέλοντες ευσεβώς ζην εν Χριστώ Ιησού διωχθήσονται». Ο δίκαιος Άβελ φονεύεται από τον φθονερό Κάϊν. Ο Ηλίας διώκεται από την αμαρτωλή Ιεζάβελ. Ο Τίμιος Πρόδρομος αποκεφαλίζεται εξ αιτίας της Ηρωδιάδος. Την πρωτομάρτυρα Θέκλα προσπάθησαν να την κάψουν ζωντανή και την πολέμησαν ανελέητα. Αλλά στην ζωή της Εκκλησίας μας, στη ζωή των Αγίων, βλέπουμε να εφαρμόζεται ο λόγος του Κυρίου προς τους Μαθητές του: «Παραδώσουσι γαρ υμάς εις συνέδρια και εν ταις συναγωγαίς αυτών μαστιγώσουσιν υμάς».

Και συνεχίζει ο θείος Απόστολος: «Όλοι όσοι θέλουν να ζήσουν ευσεβώς εν Χριστώ Ιησού θα διωχθούν. Ο Τιμόθεος γνωρίζει πολύ καλά τους διωγμούς και τα μαρτύρια που ο διδάσκαλός του αντιμετώπισε στο παρελθόν αλλά και αντιμετωπίζει στο παρόν της επιστολής όντας δέσμιος στη Ρώμη. Ταυτόχρονα όμως γνωρίζει ότι «εκ πάντων ερρύσατο ο Κύριος» τον απόστολό του,  επιδαψιλεύοντας σ’ αυτόν τη θεία χάρη και τη θεία ενίσχυση.

Ο ίδιος ο Χριστός το έθεσε ξεκάθαρα: «Μακάριοι όσοι διώκονται για την επικράτηση του θελήματος του Θεού γιατί σ’ αυτούς ανήκει η βασιλεία του Θεού. Μακάριοι είστε όταν σας χλευάσουν και σας καταδιώξουν και σας κακολογήσουν με κάθε ψεύτικη κατηγορία εξαιτίας μου. Έτσι καταδίωξαν και τους προφήτες πριν από σας» (Ματθ. ε’ 10-12). Άλλωστε από βρέφος ο Κύριος διωκόταν: «Ιδού άγγελος Κυρίου φαίνεται κατ’ όναρ τω Ιωσήφ λέγων˙ εγερθείς παράλαβε το παιδίον και φεύγε εις Αίγυπτον, και ίσθι εκεί έως αν είπω σοι˙ μέλλει γαρ Ηρώδης ζητείν το παιδίον του απολέσαι αυτό» (Ματθ. β’ 13). Και όταν άρχισε το κήρυγμά και επιτελούσε τα θαύματα, άλλοι ήθελαν να Τον ρίξουν από τον γκρεμό, άλλοι Τον ονόμαζαν δαιμονισμένο (Ματθ. θ’ 34), άλλοι οινοπότη και ψευδοπροφήτη (Λουκ. ζ’ 34), ώσπου εν τέλει να Τον συνέλαβαν, τον οδήγησαν στο Πάθος και στο Σταυρό.

Ο Σταυρός επομένως, είναι το κέντρο, είναι η σφραγίδα το αποσφράγισμα της οποίας ορίζει τη γνησιότητα της πορείας του αγωνιστή. Άνθρωποι «πονηροί και γόητες» σε κάθε εποχή θα προκόψουν στο χειρότερο, έχοντας πέσει σε πλάνη οι ίδιοι και πλανώντας και άλλους ανθρώπους. Θα κερδίζουν αξιώματα, οφίκκια, χρήματα, δόξα «επίπλαστον πρόσκαιρον».

Κριτήριο στη ζωή του Χριστιανού είναι η παρουσία ή η απουσία του Χριστού από τη ζωή του. Καθοριστικό ρόλο ίσως και τιμητικό προνόμιο του ανθρώπου είναι να γνωρίζει «από βρέφους» τη θεία διδασκαλία, τον νόμο του Θεού. Ειδικότερα οι χριστιανοί γονείς έχουν ύψιστο χρέος θα λέγαμε, να προσφέρουν στα παιδιά τους νωρίς τη ζωντανή μαρτυρία της πίστεως. Μαζί με την τροφή, την ένδυση, την παιδεία, τα παιχνίδια, κλπ, είναι ανάγκη  τα παιδιά να γίνουν κοινωνοί της «κατά Θεόν ανατροφής». Αυτό γίνεται πιο επιτακτικό σήμερα, όπου η κοινωνία μας βιώνει διάφορες καταστάσεις.

Ας προσπαθήσουμε λοιπόν να ζήσουμε σύμφωνα με το θέλημα του Θεού. Να μην παρασυρόμαστε από αυτά που βλέπουμε να κάνει ο κόσμος. Να πάρουμε δύναμη από το παράδειγμα του Χριστού, των Αποστόλων και των Αγίων μας οι οποίοι και αυτοί αντιμετώπισαν θλίψεις και διωγμούς στη ζωή τους, στην προσπάθεια τους να ζήσουν σύμφωνα με το θέλημα του Θεού. Να θυμόμαστε πάντα όταν διωκόμαστε επειδή προσπαθούμε να ζήσουμε σύμφωνα με το θέλημα του Θεού, αυτά που μας αναφέρει ο Χριστός στους Μακαρισμούς: «Να αισθάνεστε χαρά και αγαλλίαση, γιατί θ’ ανταμειφθείτε και  με το παραπάνω στους ουρανούς».

24-9-2017

Κυριακή Α΄ Λουκά

Ευαγγέλιον κατά Λουκά (ε’, 1-11)

Πρωτότυπο κείμενο

Εγένετο δε εν τω τον όχλον επικείσθαι αυτώ του ακούειν τον λόγον του Θεού και αυτός ην εστώς παρά την λίμνην Γεννησαρέτ,  και είδε δύο πλοία εστώτα παρά την λίμνην• οι δε αλιείς αποβάντες απ΄ αυτών απέπλυναν τα δίκτυα.  εμβάς δε εις έν των πλοίων, ο ην του Σίμωνος, ηρώτησεν αυτόν από της γης επαναγαγείν ολίγον• και καθίσας εδίδασκεν εκ του πλοίου τους όχλους.  ως δε επαύσατο λαλών, είπε προς τον Σίμωνα• επανάγαγε εις το βάθος και χαλάσατε τα δίκτυα υμών εις άγραν. Και αποκριθείς ο Σίμων είπεν αυτώ• επιστάτα, δι΄ όλης της νυκτός κοπιάσαντες ουδέν ελάβομεν• επί δε τω ρήματί σου χαλάσω το δίκτυον.  Και τούτο ποιήσαντες συνέκλεισαν πλήθος ιχθύων πολύ• διερρήγνυτο δε το δίκτυον αυτών.  Και κατένευσαν τοις μετόχοις τοις εν τω ετέρω πλοίω του ελθόντας συλλαβέσθαι αυτοίς• και ήλθον και έπλησαν αμφότερα τα πλοία, ώστε βυθίζεσθαι αυτά. Ιδών δε Σίμων Πέτρος προσέπεσε τοις γόνασιν Ιησού λέγων• έξελθε απ΄ εμού, ότι ανήρ αμαρτωλός ειμί, Κύριε. 9. Θάμβος γαρ περιέσχεν αυτόν και πάντας τους συν αυτώ επι τη άγρα των ιχθύων η συνέλαβον,  ομοίως δε και Ιάκωβον και Ιωάννην, υιούς Ζεβεδαίου, οι ήσαν κοινωνοί τω Σίμωνι. Και είπε προς τον Σίμωνα ο Ιησούς• μη φοβού• από του νυν ανθρώπους έση ζωγρών.  Και καταγαγόντες τα πλοία επί την γην, αφέντες άπαντα ηκολούθησαν αυτώ.

Απόδοση

Καθώς τα πλήθη συνωστίζονταν κάποτε γύρω του για ν΄ ακούσουν το λόγο του Θεού κι εκείνος στεκόταν στην όχθη της λίμνης Γεννησαρέτ, είδε δύο ψαροκάικα στην άκρη της λίμνης. Οι ψαράδες είχαν κατεβεί απ΄ αυτά και έπλεναν τα δίκτυα. Εκείνος ανέβηκε σ΄ ένα από τα ψαροκάικα, σ΄ αυτό που ήταν του Σίμωνα, και τον παρακάλεσε να τραβηχτεί λίγο από την ξηρά. Κάθισε στο ψαροκάικο και απ΄ αυτό δίδασκε τα πλήθη. Όταν τελείωσε την ομιλία του, είπε στο Σίμωνα: «Πήγαινε στα βαθιά και ρίξτε τα δίκτυα σας για ψάρεμα». Ο Σίμων του αποκρίθηκε: «Διδάσκαλε, όλη τη νύχτα παιδευόμασταν και δεν πιάσαμε τίποτε, επειδή όμως το λες εσύ, θα ρίξω το δίχτυ». Αφού το έριξαν έπιασαν πάρα πολλά ψάρια, τόσα που άρχισε να σκίζεται το δίχτυ τους. Με νεύματα ειδοποίησαν τους συνεταίρους τους που ήταν στο άλλο πλοίο να έρθουν να τους βοηθήσουν. Εκείνοι ήρθαν και γέμισαν και τα δύο ψαροκάικα σε σημείο που να κινδυνεύουν να βυθιστούν. Όταν ο Σίμων Πέτρος είδε τι έγινε, έπεσε στα γόνατα του Ιησού και του είπε: «Βγες από το καΐκι μου, Κύριε, γιατί είμαι άνθρωπος αμαρτωλός». Αυτά τα είπε γιατί είχε κυριευτεί από δέος, αυτός και όλοι όσοι ήταν μαζί του, για τα πολλά ψάρια που είχαν πιάσει. Το ίδιο συνέβη και με τα παιδιά του Ζεβεδαίου, τον Ιάκωβο και τον Ιωάννη, που ήταν συνεργάτες του Σίμωνα. Ο Ιησούς τότε είπε στο Σίμωνα: «Μη φοβάσαι, από τώρα θα ψαρεύεις ανθρώπους». Ύστερα, αφού τράβηξαν τα ψαροκάικα στη στεριά, άφησαν τα πάντα και τον ακολούθησαν.

Η θαυμαστή αλιεία και η κλήση των πρώτων μαθητών

Οι ευαγγελικές περικοπές που διαβάζονται στη θεία λειτουργία από την επόμενη Κυριακή μετά την Ύψωση του Τιμίου Σταυρού μέχρι τα Χριστούγεννα είναι παρμένες από το ευαγγέλιο του ευαγγελιστή Λουκά. Η πρώτη περικοπή είναι η παρούσα και περιλαμβάνει: α) τη διδασκαλία του Ιησού Χριστού προς τους όχλους, β) τη θαυμαστή αλιεία και γ) την κλήση των πρώτων μαθητών. Ο Ιησούς Χριστός έχει αρχίσει τη δημόσια δράση Του και τώρα βρίσκεται στα μέρη της Γαλιλαίας και συγκεκριμένα στην όχθη της λίμνης Γεννησαρέτ.

Ένα μεγάλο πλήθος ανθρώπων ακολουθεί τον Χριστό και περιμένει να ακούσει τη διδασκαλία του. Ο Ιησούς Χριστός επιλέγει να ανέβει στη ψαρόβαρκα του Σίμωνα, του μετέπειτα αποστόλου Πέτρου, και από εκεί άρχισε να διδάσκει το πλήθος. Η ψαρόβαρκα εξασφάλιζε δυο προτερήματα: α) από εκεί μπορούσε με ασφάλεια να διδάσκει το πλήθος, χωρίς να υπάρχει ο κίνδυνος να πέσουν πάνω του οι άνθρωποι, γιατί όλοι επιθυμούσαν να τον δουν από κοντά και να τον αγγίξουν και β) κατά τη διάρκεια του κηρύγματος μπορούσε να τους βλέπει όλους κατά πρόσωπον και έτσι η επικοινωνία να είναι πιο άμεση.

Όταν ο Ιησούς Χριστός τελείωσε τη διδασκαλία του προς το συγκεντρωμένο πλήθος, στράφηκε προς τους πλοιοκτήτες και συγκεκριμένα προς τον Σίμωνα και τον προέτρεψε να ανοιχθεί στο βάθος της λίμνης και να ρίξει τα δίκτυα για ψάρεμα. Η αναφορά προς τον Σίμωνα είναι μια ακόμα επισήμανση του πρωταγωνιστικού ρόλου του Πέτρου μεταξύ του κύκλου των Δώδεκα Αποστόλων. Η προτροπή του Κυρίου, ενώ αρχικά φαίνεται φυσική, στη συνέχεια όμως και από την αντίδραση του Πέτρου θεωρείται εντελώς αφύσικη, αφού είναι αντίθετη με τις ώρες του ψαρέματος. Ένας έμπειρος ψαράς ποτέ δεν θα επιχειρούσε να ψαρέψει εκείνη την ώρα, γιατί το αποτέλεσμα του εγχειρήματός του θα ήταν ανθρωπίνως το λιγότερο απογοητευτικό.  Πρώτα – πρώτα ήταν ήδη μέρα και το ψάρεμα γινόταν μόνο νύκτα. Δεύτερο, ο Σίμων και οι συν αυτώ είχαν ανοιχθεί για ψάρεμα όλη τη νύκτα και εν τούτοις δεν κατόρθωσαν να ψαρέψουν τίποτα. Παρά τις αντίξοες αυτές συνθήκες και τα αρνητικά δεδομένα ενός τέτοιου εγχειρήματος, υπάκουσαν στον Χριστό: «επί δε τω ρήματί σου χαλάσω το δίκτυον». Κάνουν απόλυτη υπακοή στο θέλημα του Κυρίου, με αποτέλεσμα να γεμίσουν τη ψαρόβαρκα με ψάρια, ώστε να υπάρχει ο κίνδυνος να βυθιστεί από το βάρος. Για το λόγο αυτό «κατένευσαν τοις μετόχοις τοις εν τω ετέρω πλοίω» και έτσι γέμισαν και οι δυο ψαρόβαρκες.

Πάντοτε η χάρη και η δύναμη του Θεού υπερβαίνει τα όρια της φύσης, νικά την τάξη της φύσης και των ανθρωπίνων πραγμάτων. Τέτοιες περιπτώσεις υπάρχουν πολλές μέσα στην Αγία Γραφή, όπως είναι η διάβαση της Ερυθράς θάλασσας, η γέννηση του Χριστού, οι αναστάσεις νεκρών από τον Χριστό και πολλά άλλα. Όλα αυτά δεν είναι έργο της ανθρώπινης προσπάθειας, αλλά της δύναμης του Θεού. Γι΄ αυτό και το έργο των Αποστόλων και μαθητών του Χριστού δε θα στηριχτεί στις ανθρώπινες δυνάμεις, αλλά στη χάρη του Θεού.

Μετά το θαύμα αυτό ο Σίμων Πέτρος αισθάνεται τη συνείδησή του να τον ελέγχει, γιατί διαπιστώνει ότι η παρουσία του Ιησού Χριστού στην ψαρόβαρκά  του δεν είναι τυχαία, γι΄ αυτό λεει στο Χριστό: «έξελθε απ΄ εμού, ότι ανήρ αμαρτωλός ειμί, Κύριε». Ο Απόστολος Πέτρος αντιδρά στο σημείο αυτό κατά παρόμοιο τρόπο με τον Προφήτη Ησαΐα: «Ω τάλας εγώ, ότι κατανένυγμαι, ότι άνθρωπος ων και ακάθαρτα χείλη έχων εν μέσω λαού ακάθαρτα χείλη έχοντος εγώ οικώ και τον βασιλέα Κύριον σαβαώθ είδον τοις οφθαλμοίς μου» (Ησ. 6,5-6). Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι ο Χριστός στο σημείο αυτό αποκαλύπτεται στους αγράμματους ψαράδες, όπως ο Θεός αποκαλυπτόταν στους Προφήτες της Παλαιάς Διαθήκης. Γι΄ αυτό στη συνέχεια λεει στον Πέτρο: «μη φοβού• από του νυν ανθρώπους έση ζωγρών» και έτσι ο ίδιος και οι συν αυτώ γίνονται οι πρώτοι μαθητές του Κυρίου: «αφέντες άπαντα ηκολούθησαν αυτώ». Από τούδε και στο εξής οι αγράμματοι αλιείς της Γαλιλαίας θα γίνουν οι νέοι Προφήτες και διδάσκαλοι της οικουμένης.

Επίσης δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι ο Ιησούς Χριστός διδάσκει το πλήθος από την ψαρόβαρκα, στο χώρο δηλαδή της εργασίας των υποψηφίων μαθητών Του και στη συνέχεια τελεί το θαύμα της αλιείας, γεγονότα που προκαλούν «θάμβος» στον Πέτρο και στους συν αυτώ. Τα γεγονότα αυτά γίνονται η αιτία, ώστε να πεισθούν για τη θεότητα του Ιησού Χριστού και να Τον ακολουθήσουν. Το θαύμα της αλιείας λαμβάνει συμβολική, αλληγορική και παραβολική σημασία. Όπως οι ψαράδες συλλαμβάνουν στα δίκτυά τους τα ψάρια, το ίδιο και ο Ιησούς Χριστός με το λόγο και τη διδασκαλία του σαγηνεύει τους ανθρώπους. Τα ψάρια βέβαια όταν συλληφθούν στα δίκτυα, στη συνέχεια πεθαίνουν αφού αποσύρονται από το νερό που είναι ο βιολογικός τους χώρος. Σε αντίθεση με τα ψάρια, οι άνθρωποι που σαγηνεύονται από το λόγο του Θεού λαμβάνουν ζωή. Αυτό ακριβώς φανερώνει ο λόγος του Κυρίου προς τον Πέτρο: «από του νυν ανθρώπους έση ζωγρών». Δηλαδή δε θα αλλάξεις επάγγελμα, αλλά το επάγγελμά σου θα αλλάξει αντικείμενο, αντί ψάρια θα μαζεύεις ζωντανούς ανθρώπους. Αυτή είναι η σημασία του ρήματος «ζωγρώ», περιέχει την έννοια της ζωής.

Το έργο του Ιησού Χριστού, ο ευαγγελισμός των ανθρώπων, η σύνδεση των ανθρώπων με την πηγή της αλήθειας και της ζωής συνεχίζεται και σήμερα. Συνεχίζεται αδιάκοπα και διαδοχικά από τον Κύριο, τους μαθητές και Αποστόλους Του, τους Πατέρες και Διδασκάλους, τους Επισκόπους και κληρικούς της Εκκλησίας. Τη θέση της ψαρόβαρκας του Σίμωνα Πέτρου, την οποία επέλεξε ο Κύριος για να ανέβει και να διδάξει το συγκεντρωμένο πλήθος, λαμβάνει πλέον ο άμβωνας κάθε εκκλησίας. Από εκεί διαβάζεται σε κάθε θεία λειτουργία το ευαγγελικό ανάγνωσμα, ο λόγος του Κυρίου, η αιώνια διδασκαλία Του. Η διδασκαλία αυτή αγκαλιάζει ολόκληρο τον κόσμο, απευθύνεται σε όλους τους ανθρώπους και είναι επίκαιρη σε κάθε εποχή. Είναι το «ύδωρ το ζων» που προσφέρει τη ζωή και την αθανασία στους ανθρώπους.